“De President Liet Mij Berechten, Maar De Rechtbank Sprak Mij Vrij”
Niler Albayrak: Van Sekswerk tot Parlement – Het Onverzettelijke Pad van een Transvrouw in Turkije
Geschreven door: Göksu Başaran | PolicyGrey
Datum: 24 juli 2025
Niler Albayrak is in Turkije een opvallend figuur: een trans vrouw met een verleden als sekswerker, en een niet te negeren stem binnen het maatschappelijk en politiek debat. Jarenlang streed zij op straat – niet alleen om te overleven, maar om als mens erkend te worden. Ze werd gearresteerd, mishandeld door de politie, uitgesloten door de samenleving, en desondanks bleef ze staan. Haar verhaal is er één van veerkracht, rechtvaardigheid en zichtbaarheid.
Wat Niler Albayrak onderscheidt, is haar openheid. In een land waar trans vrouwen vaak onzichtbaar worden gemaakt of enkel als slachtoffer worden voorgesteld, kiest zij ervoor om zichzelf luid en duidelijk uit te spreken. Als voormalige sekswerker en als politica-in-wording, weet zij haar verleden om te buigen tot kracht. Haar strijd is exemplarisch voor de bredere onderdrukking van trans vrouwen in Turkije, maar ook voor hun onbreekbare wil tot verandering.
Deze reportage is méér dan een portret. Het werpt licht op een rechtszaak die tot de kern van de Turkse machtsstructuur reikt. De president van Turkije, Recep Tayyip Erdoğan, klaagde Niler Albayrak aan wegens vermeende belediging. Het was een poging om haar het zwijgen op te leggen. Maar de rechter sprak haar vrij. Een zeldzaam moment van gerechtigheid in een systeem waar het recht vaak buigt voor macht.
Wat volgt, is een diepgaand gesprek over trans-zijn, moed, politiek en het recht om gehoord te worden – niet alleen door de straat, maar ook door het parlement.
Sekswerk, Straten en Eerste Arrestaties
Het leven van Niler Albayrak speelde zich af te midden van de zwaarste ervaringen voor trans vrouwen in Turkije. Afgewezen door haar familie op jonge leeftijd, werd ze gedwongen om op straat te overleven. Zonder toegang tot onderwijs en uitgesloten van sociale bescherming, begon Niler aan sekswerk om in haar levensonderhoud te voorzien.
Maar het leven op straat bracht niet alleen financiële moeilijkheden met zich mee, het betekende ook systematisch geweld en politieharrasment. Niler werd herhaaldelijk gearresteerd en geconfronteerd met willekeurige en onrechtmatige behandelingen. Het fysieke en psychologische geweld dat ze tijdens arrestaties onderging, toonde pijnlijk aan hoe LHBTI+ personen in Turkije worden gezien als een ‘veiligheidsrisico’.
In die tijd was sekswerk bijna de enige leefomgeving voor mensen uit de meest kwetsbare groepen van de samenleving. Maar voor Niler was dit niet alleen een manier om te overleven, het was ook een vastberadenheid om te blijven vechten. “Ik heb op straat geleefd, de straat negeerde mij, maar ik bleef altijd bestaan,” zegt Albayrak.
Haar ervaringen met sekswerk en politiegeweld waren bepalend voor haar overgang naar activisme. Over haar eerste arrestaties en juridische strijd zegt ze:
“Wanneer ik werd gearresteerd, werd ik niet alleen beoordeeld op mijn lichaam, maar ook op mijn identiteit. Ze kwamen op me af alsof mijn bestaan een misdaad was. Maar ik zweeg niet. Na elke arrestatie kwam ik sterker terug.”
Deze zware ervaringen legden de fundering voor Albayrak om een van de leidende stemmen in de strijd voor transrechten in Turkije te worden.
Waarom Ze De Politiek In Ging
Voor Niler Albayrak is politiek niet slechts een beroep of carrièrekeuze, maar een fundamenteel onderdeel van haar leven en strijd. Haar jarenlange leven op straat, politiegeweld en systematische uitsluiting dwongen haar om niet alleen individueel, maar ook maatschappelijk verandering te zoeken.
“Het was niet genoeg om alleen maar op straat te schreeuwen over wat ik meemaakte. De wetten en het beleid moesten veranderen,” zegt Albayrak. Ze gelooft dat beleidsmaatregelen die trans vrouwen en sekswerkers beschermen en zichtbaar maken alleen binnen de politiek kunnen worden gemaakt.
Er speelt ook een kwestie van representatie mee in haar stap naar de politiek. Trans vrouwen zijn in Turkije bijna volledig uitgesloten van politieke vertegenwoordiging. Albayrak zegt: “We moeten niet alleen zichtbaar zijn, maar ook deel uitmaken van besluitvormingsprocessen. Politiek deelnemen is de weg om onze aanwezigheid en rechten concreet te maken.”
Ondanks de vooroordelen en uitsluiting van trans personen binnen politieke partijen, durfde Albayrak zich kandidaat te stellen en haar strijd voort te zetten. “Ik ben een vrouw van strijd, niet van partijen,” benadrukt ze, en geeft daarmee aan dat politiek slechts een middel is, terwijl de ware strijd om rechten gaat.
Niler Albayrak - Wie
- Geboren op 5 juni 1965 in Bursa‑İnegöl. Geslachtsaanpassing kreeg ze in 2002 via gerechtelijk besluit
- Zocht onderwijs, maar moest voortijdig stoppen vanwege haar identiteit
- Overleefde op straat en werkte verplicht als sekswerker
- Slachtoffer van politiegeweld en willekeurige arrestaties
- Actief lid van IHD Istanbul sinds de jaren ’90
- Politieke carrière: 2014 HDP-kandidaat, 2015 CHP-parlementskandidaat, 2017 delegatie gekozen, 2019 eerste trans bestuurslid van CHP
- In januari 2020 benoemd tot chauffeur bij CHP-Avcılar – een primeur voor Turkije
- In maart 2023 sloot ze zich aan bij TİP en diende ze een kandidaatstelling voor het parlement in.
- Proces wegens ‘belediging van de president’ in 2021–2022, vrijgesproken op basis van vrijheid van expressie — een precedent
- Persoonlijke missie: zichtbaarheid en rechten voor trans mensen, sekswerkers, huisvesting en sociale bescherming.
Het Juridische Proces met Erdoğan
Niler Albayrak is een van de weinige trans vrouwen in Turkije die zich openlijk uitspreekt over haar identiteit én actief is in de politiek. Zij strijdt niet alleen tegen maatschappelijke vooroordelen, maar wordt ook geconfronteerd met directe repressie van de hoogste staatsorganen. Het meest symbolische voorbeeld hiervan is dat de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan persoonlijk een rechtszaak tegen haar liet aanspannen.
In 2020 werd Albayrak aangeklaagd wegens “belediging van de president” na een kritische post op sociale media. Het Openbaar Ministerie beriep zich op artikel 299 van het Turkse Strafwetboek — een wetsartikel dat veelvuldig wordt gebruikt om dissidente stemmen de mond te snoeren, en dat herhaaldelijk is bekritiseerd door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Tijdens het hele juridische proces bleef Albayrak grotendeels alleen. Geen enkele politieke partij of LGBTI+-organisatie bood haar openlijke steun. Toch wist zij haar stem te laten horen via sociale media en lokale solidariteitsnetwerken. Het proces duurde ongeveer een jaar. Het Openbaar Ministerie hield vol dat Albayrak zich schuldig had gemaakt aan belediging, maar haar verdediging baseerde zich op het recht op vrije meningsuiting, het belang van kritiek in een democratische samenleving en de structurele uitsluiting van trans vrouwen in de publieke sfeer.
Uiteindelijk sprak de rechtbank haar in 2021 vrij. De rechter concludeerde dat haar uitlatingen binnen de grenzen van legitieme kritiek vielen, geen beledigend karakter hadden en als maatschappelijk relevant moesten worden beschouwd.
Deze uitspraak betekende niet alleen een overwinning voor Albayrak, maar ook een symbolische overwinning voor alle trans vrouwen, activisten en kritische burgers die in Turkije onder druk staan. Na de vrijspraak verklaarde Albayrak:
“De president heeft mij aangeklaagd, maar de rechtbank heeft mij vrijgesproken. Als een trans vrouw die gelooft in gerechtigheid, heb ik rechtop mijn plek verdedigd.”
De rechtszaak die Erdoğan had aangespannen, heeft Albayrak’s politieke standpunt alleen maar versterkt. Ze week geen moment terug tegenover het repressieve regime en benadrukte telkens opnieuw dat ze deze strijd voert voor de waardigheid en de stem van trans vrouwen. Deze ervaring heeft haar gemotiveerd om nog zichtbaarder te worden in het publieke debat en actiever deel te nemen aan de politieke strijd.
Huidige Politieke Doelstellingen en Hoop
Niler Albayrak is vandaag de dag vastbesloten om haar strijd voor gelijkheid, gerechtigheid en inclusie voort te zetten binnen en buiten de Turkse politiek. Haar activisme is niet langer beperkt tot sociale media of straatprotesten; het is geëvolueerd naar een bredere politieke visie die zich richt op structurele verandering.
Ze pleit voor een radicaal inclusieve politiek waarin trans vrouwen, sekswerkers, migranten en alle uitgesloten gemeenschappen niet slechts worden “getolereerd”, maar daadwerkelijk worden vertegenwoordigd. Voor Albayrak is representatie geen symbolisch gebaar, maar een noodzakelijke democratische correctie op een systeem dat decennialang dezelfde machtsstructuren heeft gereproduceerd.
Een van haar voornaamste doelen is het creëren van een eigen politieke beweging waarin trans vrouwen een actieve rol kunnen spelen in beleidsvorming. Ze benadrukt dat ze niet langer slechts “onderwerp van debat” wil zijn, maar “mede-vormgever van beleid”. In haar eigen woorden:
“Zolang trans vrouwen geen stem hebben aan de politieke tafel, zullen we nooit volledig vrij zijn.”
Naast nationale impact, droomt Albayrak van internationale samenwerking tussen progressieve bewegingen. Ze hoopt dat trans activisten in ballingschap, diasporische gemeenschappen en linkse netwerken in Europa zich sterker met elkaar verbinden. Ze ziet zichzelf als een schakel tussen Turkije en de internationale mensenrechtenstrijd.
Wat zou u tegen politici in Nederland willen zeggen?
Volgens Niler Albayrak is het zogenaamd “progressieve” politieke klimaat in Nederland niet altijd vrij van uitsluitende praktijken. Asielzoekers, transgender migranten en sekswerkers botsen nog steeds tegen een muur van onzichtbaarheid. Daarom richt zij zich met de volgende boodschap tot Nederlandse politici:
“Ik zeg niet dat jullie ons niet moeten horen, maar luisteren alleen is niet genoeg. Het is tijd om ons te zien, te erkennen en samen te werken.”
Ze roept op om verder te gaan dan symbolische representatie en pleit voor radicale inclusie in besluitvormingsprocessen. Politieke partijen moeten trans personen niet enkel als decoratie, maar als volwaardige stemmen binnen de partijstructuren beschouwen. Ze uit ook kritiek op leiders die vaak spreken over sociale kwesties, maar zwijgen over onderwerpen zoals sekswerk, trans identiteit of migratie.
Volgens Albayrak:
“Veel politici in Nederland hebben het over ‘vrijheid’, maar zeggen er niet bij wie die vrijheid werkelijk krijgt.”
Haar oproep is duidelijk: het gaat er niet om zich alleen maar aan te passen, maar om uitgesloten groepen naar het hart van de politiek te brengen. En dat is geen gunst – het is een noodzakelijke eis in een echte democratie.
Bij welke politieke partij zou u politiek willen bedrijven in Nederland?
Niler Albayrak gelooft dat het niet alleen gaat om een keuze tussen links of liberaal, maar om waar een partij echt voor staat.
“Ik laat mezelf niet opsluiten in één ideologie. Als er een partij is die echt opkomt voor vrijheid, gelijkheid én representatie van migranten, trans mensen en sekswerkers — dan ben ik daar. Maar de meeste partijen gebruiken ons alleen als decoratie tijdens verkiezingen.”
Ze is kritisch op de zogenaamde solidaire houding van gevestigde partijen en voelt zich meer verbonden met radicale, grassroots bewegingen.
“Misschien bestaat mijn partij nog niet, maar elke strijd op straat is mijn vorm van politiek.”
Zien we u ooit in de partij van Dilan Yeşilgöz-Zegerius?
Het is een terechte en interessante vraag — zeker voor iemand die zich inzet voor maatschappelijke verandering en politieke betrokkenheid. Maar politiek bedrijven is voor mij niet het nastreven van een positie op zich; het is een kwestie van waarden, principes en het grotere sociale belang.
De VVD onder leiding van Dilan Yeşilgöz-Zegerius staat bekend om haar liberale economische koers en haar nadruk op veiligheid en striktere migratiebeleid. Hoewel ik erken dat veiligheid belangrijk is, geloof ik dat sociale rechtvaardigheid, mensenrechten en inclusie net zo essentieel zijn voor een evenwichtige samenleving.
Mijn inzet ligt vooral bij het beschermen van kwetsbare groepen — met name LHBTI+ personen, migranten, vluchtelingen en vrouwen in sociale achterstand. In dat kader acht ik het belangrijk dat beleid gebaseerd is op empathie, structurele gelijkheid en daadwerkelijke participatie, niet enkel op integratie als plicht of voorwaarde.
De benadering van Yeşilgöz focust in bepaalde dossiers meer op controle en assimilatie. Daar bots ik op principieel vlak mee, vooral als het gaat om mensenrechten, culturele diversiteit en de rol van het maatschappelijk middenveld. Ik geloof sterk in een politieke cultuur waarin dialoog, transparantie en samenwerking centraal staan.
Daarom zie ik mezelf op dit moment niet actief binnen de VVD. Toch blijf ik openstaan voor samenwerking en gesprek, zolang het vertrekt vanuit respect voor fundamentele rechten en menselijke waardigheid. Democratie heeft nood aan verschillende stemmen — en die mogen elkaar uitdagen, zolang ze het gezamenlijke belang blijven dienen.
Tot slot, wat wilt u zeggen?
Ik heb mijn hele leven geleefd met mijn identiteit, verleden en strijd. Leven als trans vrouw brengt veel uitdagingen met zich mee, maar die hebben mij nooit gebroken; juist sterker gemaakt. Ik heb altijd mijn stem laten horen voor gerechtigheid, gelijkheid en vrijheid.
In Turkije en Nederland worden onze rechten nog steeds bedreigd. Maar ik geloof dat verandering mogelijk is, omdat wij er zijn, omdat wij volhouden en onze stem laten horen. Beleid moet niet alleen woorden zijn, maar inclusief en rechtvaardig in daad.
Onze taak — van mij en velen zoals ik — is om nooit op te geven, solidariteit te versterken en samen de toekomst op te bouwen. Want echte vrijheid betekent een wereld waar iedereen gelijk en waardig kan leven.
Mijn slotwoord is: Verlies de hoop niet, want strijd voeren is de grootste vorm van verzet. 🏳️⚧️